به صورت کلی کتاب هایی که در زمینه المپیاد کامپیوتر هستند مسئله محورند و توضیحات بسیار مختصر و بعضا ساده ای دارند که از همین توضیحات می توان مسئله های بسیار پیچیده را حل کرد.

یک نکته که در زمینه خواندن کتاب ها بسیار مهم است مراجعه نکردن به پاسخنامه ها قبل از حل مساله ها می باشد. زیرا وقتی شما خودتان مسئله را حل کنید روش حل، ملکه ذهنتان می شود ولی اگر هزاران بار راه حل را بخوانید نه می توانید از آن راه حل استفاده کنید و نه ایده جدیدی به ذهن شما می آید.

نکته دیگر این است که شما هنگامی که نزدیک امتحان ها می شوید نباید به مسائل که مختص به یک موضوع هستند تکیه کنید، زیرا سوالات در آزمون ها به گونه ای طرح می شود که به راحتی موضوع آن قابل تشخیص نباشد یا چند موضوعی باشد بنابراین شما باید توانایی تشخیص روند حل به کمک شناسایی موضوعی که مسئله از آن طرح شده را پیدا کنید.

گراف(آموزش و مسئله):

۱- آشنایی با گراف ها – یاسر احمدی فولادی – انتشارات فاطمی :

این کتاب مناسب کسانی است پیش زمینه بسیار کمی در مورد ترکیبیات دارند یا می خواهند صرفا در سطح مرحله اول گراف را فرا بگیرند.

توضیحات این کتاب در حد متوسط است و تمرین های آن از سطح خیلی آسان با مثال های کوچک و تصویری تا سطح متوسط پیش می رود.

۲- آشنایی با نظریه گراف- علیرضا علیپور- انتشارات فاطمی :

این کتاب تطابق بیشتری با کتاب درسی گسسته سال چهارم دارد و از نماد گذاری هایی استفاده می کند که تقریبا در مجامعی که گراف را مورد بررسی قرار می دهند منسوخ شده است.

تمرین های این کتاب که بعضا از کتاب وست گرفته شده اند برای کسانی که هدف گذاری کرده اند مرحله دو را قبول شوند بسیار مناسب است و بعضا ایده های نویی هم دارد.

۳- آشنایی با نظریه گراف ها (Introduction to Graph Theory )(ویراست دوم) -داگلاس ب. وست-(متن انگلیسی)

این کتاب مرجعدوره تابستانه و بسیاری از مدارس مطرح برای آموزش گراف است و نکته بسیار بسیار مهم این است که خواندن ترجمه فارسی آن به مراتب بدتر از نخواندن آن است ، زیرا اشکالات و ترجمه ی بسیار بد کتاب باعث گمراهی شما خواهد شد.

سوالات این کتاب در تمام سطح ها مطرح شده اند و بهترین منبع برای حل سوال می باشد.

نکته قابل ذکر دیگر این است که خواندن سه فصل اول این کتاب برای مرحله دوم کافی است.

۴- نظریه گراف- باندی، مورتی– ترجمه دارا معظمی – انتشارات مرکز نشر دانشگاهی :

خواندن این کتاب صرفا به علاقه مندان واقعی گراف و کسانی که می خواهند با مسائل بسیار زیبا خود را به چالش بکشند توصیه می شود.

مانند کتاب دکتر علی پور نماد گذاری این کتاب نیز کمی متفاوت است که ممکن است باعث گیج شدن شما بشود.

الگوریتم (آموزش)

۱- آشنایی با الگوریتم ها- یحیی تابش – انتشارات فاطمی :

این کتاب ، یک کتاب نسبتا خود آموز است ، و مفاهیم را به روش غیرکلاسیکی درس می دهد که فهم آن ها برای شما راحت تر باشد.

همانند کتاب گراف فولادی این کتاب برای کسانی که می خواهند در مرحله اول نتیجه قابل قبولی را به دست بیاورند انتخاب مناسبتری از سایر کتاب هاست زیرا سبک سوالات آن منطبق تر بر سوالات مرحله اول است.

۲- آشنایی با الگوریتم ها(ویراست سوم) –CLRS – ترجمه: حسین ابراهیم زاده قلزم– انتشارات کتاب آوا :

این کتاب مرجع باشگاه برای تدریس الگوریتم می باشد. متن این کتاب به روانی کتاب نعیمی پور نیست ، اما مسئله های آن کلاسیک تر و توضیحاتش منطبق تر بر سر فصلی است که در باشگاه دانش پژوهان تدریس می شود.

۳- طراحی الگوریتم ها(ویراست چهارم) – نعیمی پور – ترجمه: عین الله جعفرنژاد قمی :

این کتاب بهترین گزینه برای کسانی است که می خواهند مفاهیم الگوریتم که در همه جای دنیا تدریس می شود را به شکل خودآموز یاد بگیرند و با رویکردی که این کتاب به زبان ++c دارد هنگام برنامه نویسی هم کمک بیشتری به شما می کند.

۴- طراحی الگوریتم ها با رویکردی خلاقانه -یودی منبر – ترجمه: صادقی صفت، حسینی :

همان جور که از نام این کتاب پیداست نحوه نوشته شدن این کتاب طوری است که شما را موقع خواندن سر ذوق می آورد و شما با اشتیاق بیشتری به حل تمرین های آن که در تمام سطوح نوشته شده اند و بعضا نیاز به ایده های نابی دارند می پردازید.

البته ترجمه این کتاب ناقص ولی مناسب است اما اگر به ورژن انگلیسی آن دسترسی داشته باشید می توانید با مفاهیم پیچیده تری که می تواند شما را در دوره کمک کند آشنا شوید.

الگوریتم(مسائل):

۱- معماهای الگوریتمی- دکتری قدسی، گنجعلی- انتشارات فاطمی:

بخش های ابتدایی به گونه ای طراحی شده اند که شما باید ایده ای که در پشت مسائل ساده و سخت آن وجود دارد را کشف کنید که بعضی از این ایده های ساده در حل مسائل بسیار پیچده الگوریتمی به کمک دانشمندان آمده است.

بخش های آخر کتاب به بررسی مسائلی می پردازد که شما باید با استفاده از گزاره های منطقی و گام به گام به جواب برسید که شاید شما نمونه های آن را تحت عنوان سوال های راستگو-دروغ گو شنیده باشید.

۲- مسئله های الگوریتمی- دکتر قدسی، مهدیان- انشارات فاطمی:

این کتاب که مجموعه ای از مسائل ای است که در دوره در سال های نخستین مطرح شده و با رویکرد برنامه نویسی به بررسی مسائل در بخش های مختلف از جمله ترکیبیات و الگوریتم و بعضا مباحث ویژه می پردازد.

در این کتاب مسئله های تئوری مطرح می شود که بسیار زیبا و چالش برانگیز اند.

ترکبیات(آموزش و مسئله):

۱- ترکیبیات- عباس ثروتی – انتشارات خوشخوان :

یک کتاب خود آموز با سوالات مناسب که می تواند شما را جذب ترکیبات کند. این کتاب در دو جلد تهیه شده است که جلد اول آموزش محور و بیشتر روی بخش کلاسیک ترکیبیات و شمارش تاکید دارد و جلد دوم مسئله محور است و بیشتر روی جنبه هایی تاکید دارد که نیازمند خلاقیت و ایده های تازه اند.

۲- آنالیز ترکیبی – علیرضا علیپور- نشر الگو :

مناسب ترین کتاب برای تازه کاران و کسانی که می خواهند سوالاتی را حل کنند که مشابه مرحله اول است. ۵ فصل اول این کتاب به مباحث شمارشی اختصاص دارد و سایر فصول آن به بحث های دیگری از ترکیبیات می پردازد.

۳- ترکیبیات- علیرضا علیپور- انتشارات فاطمی :

این کتاب منبع اصلی ترکیبیات در دوره تابستانه است و تمامی مواردی را که برای یادگیری در بحث ترکیبیات نیاز دارید شامل می شود. توضیحات این کتاب می تواند راهگشای شما در حل اکثر مسائل موجود در آن باشد و بخش بندی ریز تری که نسبت به سایر کتاب ها دارد می تواند حل هر مبحث را برای شما آسان تر کند.

۴- اصول و فنون ترکیبیات ؛ چن چوان-چنگ، که کی-منگ ؛ باشگاه دانش پژوهان جوان

این کتاب از سطح خیلی بالایی برخوردار بوده و مباحث پیچیده تری را در بر دارد و در هر بخش شامل موضوعاتی می شود که در بقیه کتاب ها نیامده است ولی در حل بعضی مسائل می تواند راهگشا باشد. سوالات این کتاب نیز کامل اند و علاقه مندان می توانند به خوبی از آن استفاده کنند.

۵- ریاضیات انتخاب یا چگونه بدون شمارش بشماریم – ایوان نیون – علی عمیدی، بتول جذبی – نشر دانشگاهی :

کتابی که در سال های شروع المپیادها بسیار مورد توجه قرار می گرفت و به نوعی منبع الهام سایر کتاب هایی که در ایران تالیف شده است.

با توجه به این که ترجمه کتاب کمی قدیمی است، روانی کتاب های که در چند سال اخیر تالیف شده اند را ندارد و برای تازه کاران شاید چندان مناسب نباشد، اما کسانی که از سال دوم یا سوم می خواهند المپیاد را شروع کنند با توجه به اطلاعاتی که در مدرسه فرا گرفته اند می توانند از این کتاب استفاده کنند.

۶- الفبای المپیاد ریاضی (و کامپیوتر)–مرتضی محمد آبادی -دانش پژوهان جوان :

کتاب ای که بر خلاف نام کنونی آن(الفبای المپیاد ریاضی) به گونه ای به بررسی ترکیبیات می پردازد که مناسب تر برای کسانی است که می خواهند المپیاد کامپیوتر بخوانند.

هدف این کتاب این است که شما با خواندن آن بتوانید مفاهیم ترکیبیاتی که در مرحله اول آمده است را به آسانی پاسخ دهید و همچنین می تواند راهگشای شما در حل مسائل مرحله دو نیز باشد.

مباحث ویژه(آموزش و مسئله):

هر کدام از مباحثی که در این بخش مطرح می شوند، خود شاخه ای از علوم کامپیوتر و ریاضی هستند که کتاب های بسیاری در رابطه با آن ها نوشته شده است که لزومی به خواندن آن ها نیست و در خلال حل مسائل می توان با آن ها آشنا شد.

دو کتاب زیر به بررسی بعضی از آن ها که ارتباط بیشتری با مبحث ترکیبیات دارند می پردازند و بعضا بررسی بعضی از مبحث های ترکیبیات را نیز شامل می شوند که توصیه می شود آن ها را در کتاب هایی که در زمینه ترکیبیات معرفی شد بخوانید.

۱- محافل ریاضی(تجربه روس ها)- فومین، گنکین، ایتنبرگ- ترجمه : ارشک حمیدی، مهرداد مسافر – انتشارات فاطمی:

روس ها به برگزاری مسابقات ریاضی در جهان مشهور اند. این کتاب نتیجه فعالیت سالیان دراز نویسندگان در برگزاری چنین مسابقات و کارسوقهایی بوده است. متن کتاب روان و در بعضی موارد به صورت مکالمه معلم و دانشجو آمده است که باعث می شود راحت تر با موضوع ارتباط برقرار کنید.

سطح سوالات خیلی بالا نیست و دانش آموزان سال اول و دوم می توانند برای شروع کار در اوقات بیکاری به خواندن و حل سوالات این کتاب بپردازند و با سبک سوالات مسابقه ای ریاضی و کامپیوتر که متفاوت با نگرش کنکوری رایج در کشور است آشنا شوند.

۲- استراتژی های حل مسئله – آرتور انگل – ترجمه – یاسر احمدی فولادی:

این کتاب مسئله های بسیار غنی و اکثرا سختی دارد که در بعضی از موارد منبع اقتباس سوالات مرحله اول نیز می باشد ولی توضیحات آن کمی پیچیده است و به کسانی که شروع به خواندن المپیاد کامیپوتر کرده انده توصیه نمی شود.

ترجمه جناب آقای فولادی بر خلاف ترجمه دیگر اشکالات کمتری دارد و شما را نحوه نگارش و کلماتی که استفاده آن ها در المپیاد کامپیوتر رایج تر است آشنا می کند.

مسائل بدون مبحث:

۱- پاسخی بر المپیاد های کامپیوتر (مرحله اول و دوم) – یاسر احمدی فولادی – انتشارات پرنگ:

این کتاب کمیابی است و از زمانی که سایت کمیته ملی سوالات و پاسخ های بعضی از دوره ها را در سایتش قرار داده کمیاب تر نیز شده است، اما توضیحات جناب فولادی بر خلاف روش های بعضا تستی و بدون تفکری که سایر کتاب ها در جواب سوالات مرحله یک و دو آورده اند بسیار زیبا و خلاقانه هستند.

در این کتاب نیز مانند سایر کتاب های ایشان از رسم الخط و نحوه نگارش به خصوصی بهره برده اند که ممکن است در وهله اول برای شما عجیب باشد ولی پس از چند بار خواندن به آن عادت می کنید و از آن به بعد خودتان نیز از آن استفاده می کنید!

منابع المپیاد کامپیوتر به تفکیک موضوع:

منابع المپیاد کامپیوتر به تفکیک مرحله ها: